Co-creatie

Vaste routine

De voorbereiding en inrichting van een nieuwe expositie is altijd een drukke tijd. Er is een vaste lijst van werkzaamheden die moet worden afgelopen. Neem de uitnodigingen die de deur uit moeten. Het gaat om de juiste balans tussen beeld en tekst. En de kunstenaar moet er mee instemmen. Dat betekent veel overleg. Ik ben altijd weer blij verrast als ik zie hoe onze vormgever Theun Okkerse er een fraai geheel van weet te maken. We kiezen al geruime tijd voor een poster, waarbij we hopen dat die straks door onze vaste relaties ook een goed zichtbare plek krijgt. Want voor een galerie is het uiteraard belangrijk dat we aandacht vragen voor onze exposities en dus voor onze kunstenaars. Daarom ben je als galeriehouder ook altijd bezig met het bijhouden van je mailinglijst. Natuurlijk hoor je van alle kanten dat in deze tijd van de digitale media het rondsturen van uitnodigingen voor vernissages ‘old school’ is… Maar uit reacties blijkt toch elke keer weer, dat een persoonlijke invitatie op de deurmat op prijs wordt gesteld. Ik slaak altijd een zucht van verlichting als ik alles bij de post door het loket heb geschoven.

Co-creatie

Maar ik geniet van het bezoek aan het atelier van de kunstenaar en het uitzoeken van werk. Samen met Albert Kuster, die al twintig jaar aan De Compagnie verbonden is. De werken bespreken, selecteren, als de middag vordert soms met een goed glas onder handbereik… het zijn fantastische uren. Je leert de kunstenaar beter kennen, maakt een verdiepingsslag in de verkenning en analyse van zijn/haar werk. Dat proces herhaalt zich als in de galerie de expositie daadwerkelijk wordt ingericht. Je zoekt naar combinaties, tegenstellingen, hangt werk op en verplaatst het weer. En zo ontstaat er opnieuw een dialoog tussen jou als kijker/beschouwer en het werk.

De Duitse filosoof Bollnow beschreef jaren geleden dat die dialoog alleen tot stand komt als je je als kijker open stelt. ‘Freundlich verstehen’ noemde hij die attitude. Een basishouding die we helaas om ons heen steeds minder zien. Zeker als we naar de politiek kijken, om dat uitstapje te maken Daar zien we, dat het ‘Feindlich verstehen’ het uitgangspunt is. De ander, het andere standpunt, wordt vanuit een gesloten (vijand)beeld bekeken en beoordeeld. Framing noemen we dat in de media, met een moderne term. Maar het gaat om hetzelfde. Je interpreteert alles vanuit dat eigen, gesloten, beeld.

Bollnow geeft aan dat een echte dialoog alleen mogelijk is vanuit het ‘Freundlich verstehen’, je open stellen, niet al van te voren oordelen. Als je zo naar een kunstwerk kijkt, zo zegt hij terecht, word je als beschouwer co-creator. Je herschept vanuit je eigen perspectief het kunstwerk. En omdat ieders perspectief weer anders is, gaat dat proces van co-creatie bij elke nieuwe beschouwer door. ‘Kun je een kunstenaar beter begrijpen dan hij zelf bedoeld heeft’. Ja, zegt Bollnow. Door zijn/haar wereld en die van jezelf positief met elkaar te verbinden. Zo ontstaan er nieuwe interpretaties, kijkpunten. Je kunt als beschouwer iets toevoegen aan het werk van de kunstenaar door je eigen creatieve blik. Kijken, beschouwen is dus niet iets passiefs, maar juist iets actiefs, iets scheppends.

Daarom is het omgaan met kunst zo belangrijk. Of het nu om literatuur gaat, muziek of beeldende kunst. Het roept de creativiteit in onszelf op. De eigenschap die ons het meest tot mens maakt. Bij het voorbereiden van een nieuwe expositie ben ik me daar nog meer dan anders van bewust. En daarom, ondanks alle drukte, geniet ik van die periode.

Ook nu weer, bij het voorbereiden van de expositie Bloedband. Een bijzondere expositie, zeker ook door onze samenwerking met het Dordrechts Museum en de NTR.

Ik hoop dat u, als u straks De Compagnie bezoekt, bij het werk van kunstenares/filosofe Corrie Haverkort ervaart dat u ook mede gestalte geeft aan haar werk.